Amsterdamse grachten: hoe Amsterdam het Venetië van het noorden is

Overzicht

Amsterdam herbergt bijna 100 kilometer aan kanalen, 90 eilanden en 1500 bruggen. De grachtengordel wordt gevormd door de drie belangrijkste grachten, de Herengracht, Prinsengracht en Keizersgracht, die in de 17de eeuw werden gegraven tijdens de Nederlandse Gouden Eeuw. Langs de belangrijkste waterwegen staan 1550 historische gebouwen. De grachtengordel, bestaande uit de Prinsengracht, Keizersgracht, Herengracht en de Jordaan, werd in 2010 aangewezen als UNESCO-Werelderfgoed, wat bijdroeg aan de reputatie van Amsterdam als het 'Venetië van het Noorden'.

Waarom de Amsterdamse grachten ontdekken?

rondvaart grachten van amsterdam
  • In 2010 heeft UNESCO de binnenste grachtengordel van Amsterdam aangewezen als Werelderfgoed en geclassificeerd als beschermd gebied. Deze oude waterweg slingert zich rond de Dam en in de halve cirkel van de Prinsengracht.
  • De grachten zijn niet alleen een van de belangrijkste vormen van vervoer in Amsterdam, maar bieden ook het hele jaar door een aantal evenementen en festivals, die toeristen en bezoekers over de hele wereld aantrekken.
  • Binnen de grachten bevinden zich momenteel minstens 1550 monumenten, waaronder enkele belangrijke monumenten en instellingen zoals de Westerkerk, het Anne Frank Huis en Museum van Loon.

De geschiedenis van de Amsterdamse grachten

De eerste Amsterdamse gracht werd aangelegd voor waterhuishouding en verdediging. Toen de stad in de middeleeuwen groeide, werden opeenvolgende verdedigingsgrachten gebouwd binnen de stadsmuren en verloren hun doel. Wel kregen ze er een belangrijke nieuwe functie bij: lokaal goederenvervoer.

Tijdens de Amsterdamse Gouden Eeuw in de 17de eeuw bloeide de handel op. De drie belangrijkste grachten van de stad werden gegraven en er werden gebouwen omheen gebouwd in een enorm uitbreidingsproject dat 50 jaar duurde.

In de 20ste eeuw had Amsterdam behoefte aan extra ruimte voor auto's en ander landverkeer. Veel waterwegen werden drooggelegd om plaats te maken voor straten en parkeerplaatsen. Niet zonder slag of stoot: in 1901 werden de iconische Zeven Bruggen aan de Reguliersgracht gered door een hevig protest. Bijna de helft van het oorspronkelijke water van Amsterdam is verloren gegaan op stortplaatsen, hoewel bevaarbare rivieren nog steeds 25 procent van het stadsoppervlak bedekken. Met zo'n 100 kilometer aan oude grachten heeft Amsterdam nog steeds de eer om de meest waterrijke stad ter wereld te zijn.

De belangrijkste grachten in Amsterdam

rondvaart grachten van amsterdam

De Singelgracht

In de middeleeuwen omringde de Singel Amsterdam en fungeerde als een slotgracht tot 1585, toen de stad zich daarbuiten uitbreidde. Het kanaal loopt vanaf de IJ-baai bij het Centraal Station tot aan het Muntplein, waar het in de Amstel rivier uitmondt. In de halfronde grachtengordel van Amsterdam is het momenteel de binnenste gracht. De naam is afgeleid van het Nederlandse woord 'omsingelen' en uiteindelijk van het Latijnse woord cingulum, wat 'riem' betekent.

rondvaart grachten van amsterdam

De Herengracht

Tussen de Singel en de Keizersgracht ligt de Herengracht, de tweede van vier grachten die de Amsterdamse grachtengordel vormen. De gracht is vanaf 1612 op voorstel van burgemeester Frans Hendricksz aangelegd. De Herengracht wordt beschouwd als de belangrijkste gracht van de stad. Dit kanaal was in de 17de eeuw de thuisbasis van de rijkste kooplieden, machtigste regenten en burgemeesters van de stad. Het deed aanvankelijk dienst als gracht voor bedrijven aan de Singel, die binnen de stadsmuur liep, evenwijdig aan de buitengracht.

rondvaart grachten van amsterdam

De Prinsengracht

De Prinsengracht vormt de derde en buitenste ring van de drie belangrijkste grachten van Amsterdam. Samen vormen deze drie grachten de 'Vierde Uitleg' van de stad, een uitbreidingsproject dat in 1612 begon en 50 jaar in beslag nam. De drie belangrijkste grachten staan sinds 2009 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. De Prinsengracht is een ruim 3 kilometer lange gracht die parallel loopt aan de Keizersgracht in het hart van Amsterdam.

rondvaart grachten van amsterdam

De Keizersgracht

De Keizersgracht ligt in het midden van de drie belangrijkste grachten van Amsterdam en is vernoemd naar de Oostenrijkse keizer Maximiliaan. Het is het breedste kanaal van de binnenstad, met een lengte van 31 meter. Het graven van deze gracht, samen met de Herengracht en Prinsengracht, begon in 1612. Vanwege de iepziekte liet de gemeente in 1949 alle bomen langs de gracht kappen en werden daarvoor in de plaats lindebomen geplant.

Andere benoemenswaardige Amsterdamse grachten

rondvaart grachten van amsterdam

De Zwanenburgwal

De Zwanenburgwal is een gracht in het centrum van Amsterdam, beroemd vanwege de huisvesting van de schilder Rembrandt en de filosoof Spinoza. Het werd in 2006 door lezers van dagblad Het Parool uitgeroepen tot een van de mooiste straten van Amsterdam.

rondvaart grachten van amsterdam

De Brouwersgracht

De Brouwersgracht is een gracht in het centrum van Amsterdam die de Singel, Herengracht, Keizersgracht en Prinsengracht met elkaar verbindt en de noordgrens van de grachtengordel markeert. Schepen die met specerijen en zijde uit Azië terugkeerden, gebruikten het kanaal als tussenstop.

rondvaart grachten van amsterdam

Kloveniersburgwal

Aan de rand van de oude stad loopt de Kloveniersburgwal in zuidelijke richting van de Nieuwmarkt naar de rivier de Amstel. De oostkant van de stad begon zich in de 17de eeuw te ontwikkelen en je vindt er een paar grote paleizen, zoals het Trippenhuis, waar momenteel de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) is gevestigd.

rondvaart grachten van amsterdam

De Brantasgracht

De Brantasgracht is een gracht in Amsterdam-Oost die langs kades loopt en onderdeel is van de Indische Buurt. Eind jaren negentig is op het Java-eiland een kanaal gegraven, dat vervolgens is veranderd van een aanlegplaats voor schepen in een woonwijk.

rondvaart grachten van amsterdam

Lamonggracht

De Langegracht is een weg en voormalige gracht in de noordelijke binnenstad van de Nederlandse stad Leiden. De gracht was een belangrijk onderdeel van de noordelijke stadsuitbreiding van 1611, die ten noorden van de Oude Vest werd aangelegd. Als hoofdas van het nieuwe stadsdeel werd de Langegracht parallel aan de Oude Vest aangelegd.

[Informatie over een gracht in een andere stad. Juiste informatie moet er nog bijgezet worden].

boottocht grachten amsterdam

De Majanggracht

De Majanggracht is een gracht in Amsterdam-Oost met bijbehorende kades die eind jaren negentig op het Java-eiland is gegraven en later is omgevormd van een aanlegsteiger voor schepen tot een woonwijk. Het kanaal is vernoemd naar de Majang rivier in Java, Indonesië.

boottocht grachten amsterdam

De Seranggracht

In Amsterdam-Oost vind je de Seranggracht aangrenzende kades. De Seranggracht is eind jaren negentig op het Java-eiland aangelegd en vervolgens omgevormd van een aanlegsteiger voor schepen tot een woonwijk.

Waarom zijn de Amsterdamse grachten gebouwd?

Amsterdam ligt dicht bij een rivierinham in een waterrijk gebied. Om het water onder controle te houden en de stad bewoonbaar te maken, werden de grachten aangelegd. Vrijwel alle woningen zijn dus gebouwd op palen die meters onder de oppervlakte op een vaste laag werden vastgezet. De Nederlanders gebruikten het echter in hun voordeel omdat het een belangrijke handelshaven werd. Elk huis langs de grachten was vroeger een pakhuis of een deel van een pakhuis. De grachten maakten het eenvoudig om goederen naar de pakhuizen te vervoeren.

Wie heeft de Amsterdamse grachten gebouwd?

Een groep regenten was verantwoordelijk voor het bestuur van Amsterdam in de 16de en 17de eeuw. Dit waren de rijke burgers van de stad die toezicht hielden op verschillende delen van de activiteiten van de stad. Ze hebben veel geld gestoken in de aanleg van de grachten. De Herengracht, de eerste van deze waterwegen, is vernoemd naar deze regentenklasse.

De architectuur van de Amsterdamse grachten

boottocht grachten amsterdam

Door de bijzondere stadsstructuur zijn de Amsterdamse grachten uniek in zijn soort. Hoewel de meeste grachtensteden rechthoekig zijn, bestaan de drie belangrijkste grachten van Amsterdam uit vijf geknikte rechte stukken. Samen vormen ze een halve cirkel rond het oorspronkelijke middeleeuwse stadscentrum. Het middelpunt van alle grachten is de Dam, het centrale plein van de stad.

Het water van de Amsterdamse grachten

Het water in de grachten stond tot halverwege de 19de eeuw stil en zat vol met puin, dode vissen en uitwerpselen. Om dit aan te pakken werd in 1879 het stoomgemaal Gemaal Zeeburg gebouwd om de kanalen te spoelen met water uit de Zuiderzee. In 1935 werd de binnenstad voor het eerst aangesloten op het riool. De grachtengordel werd echter pas in 1987 rechtstreeks aangesloten. Tot dan toe loosden huizen afvalwater in het kanaal. In de afgelopen jaren zijn extra inspanningen geleverd om de waterkwaliteit te verbeteren, waaronder wetgeving die woonboten verbiedt om afvalwater in kanalen te lozen.

Activiteiten op de Amsterdamse grachten

boottocht grachten amsterdam

Amsterdam City Swim

De Amsterdam City Swim (ACS) is een open water evenement van 5 of 10 kilometer dat elk jaar plaatsvindt in het centrum van Amsterdam in de Amsterdamse grachten. Zwemmers zamelen tijdens dit liefdadigheidsevenement geld in voor de strijd tegen ALS. Dit evenement werd voor het eerst georganiseerd in 2009 en het is een jaarlijks evenement dat elke eerste zondag van de maand september plaatsvindt. Het is een zwemspektakel waar volwassenen en kinderen aan meedoen om geld in te zamelen. Het evenement trekt internationale zwemmers vanwege de iconische route.

boottocht grachten amsterdam
boottocht grachten amsterdam
boottocht grachten amsterdam

Sightseeing-boottocht van 1 uur door Amsterdam
Directe bevestiging
Tickets op je mobiel
1 uur
Audiogids
Meer info
Avondrondvaart van 1 uur in Amsterdam
Gratis annuleren
Directe bevestiging
Tickets op je mobiel
1 uur 30 min.
Audiogids
Meer info
Rondvaart van 1 uur op een open boot door Amsterdam met wijn en kaas
Gratis annuleren
Directe bevestiging
Tickets op je mobiel
1 uur
Meer info
Luxe rondvaart van 1 uur door Amsterdam
Gratis annuleren
Directe bevestiging
Tickets op je mobiel
1 uur
Rondleiding
Meer info
Combiticket: Van Gogh Museum + Rondvaart over de grachten van Amsterdam
Directe bevestiging
Tickets op je mobiel
Flexibele duur
Audiogids
Meer info
Combiticket: Van Gogh Museum + Rondvaart over de grachten van Amsterdam
Directe bevestiging
Tickets op je mobiel
Flexibele duur
Meer info
Blue Boat: Rondvaart van 75 minuten door Amsterdam
Gratis annuleren
Directe bevestiging
Tickets op je mobiel
1 uur 15 min.
Audiogids
Meer info

FAQ Rondvaart Grachten van Amsterdam

Q. Waarom zijn de Amsterdamse grachten beroemd?

A. De Amsterdamse grachten staan bekend om hun uitgestrekte waterwegen met duizenden monumentale gebouwen en groene bomenrijen die uniek zijn in de wereld.

Q. Wat zijn de belangrijkste grachten van Amsterdam?

A. De Herengracht, Prinsengracht en Keizersgracht zijn de drie belangrijkste Amsterdamse grachten. Tijdens de Nederlandse Gouden Eeuw in de 17de eeuw werden deze gegraven en ze vormen concentrische gordels rond de stad.

Q. Waarom zijn de Amsterdamse grachten gebouwd?

A. De eerste Amsterdamse grachten werden gebouwd voor waterbeheer en verdediging. Toen de stad in de middeleeuwen groeide, werden latere verdedigingsgrachten binnen de muren gebouwd en dienden ze niet langer hun oude doel. Wel kregen ze een belangrijke nieuwe functie: lokaal goederenvervoer.

Q. Hoeveel kanalen en bruggen zijn er in Amsterdam?

A. Amsterdam heeft 165 grachten die worden overspannen door 1753 bruggen, meer dan enige andere stad ter wereld.

Q. Waarom heeft Amsterdam grachten?

A. De Amsterdamse grachten hadden een belangrijke transportfunctie voor zowel goedenen als mensen. De grachten spelen vandaag de dag nog steeds een belangrijke rol in het zeevervoer, met name voor toeristische doeleinden, zoals te zien is aan de beroemde Amsterdamse rondvaartboten.

Q. Wie heeft de Amsterdamse grachten gebouwd?

A. Een groep regenten was verantwoordelijk voor het bestuur van Amsterdam in de 16de en 17de eeuw. Dit waren de rijke burgers van de stad die toezicht hielden op verschillende delen van de activiteiten van de stad. Ze hebben veel geld gestoken in de aanleg van de grachten. De Herengracht, de eerste van deze waterwegen, is vernoemd naar deze regentenklasse.

Q. Wat is er uniek aan de structuur van de Amsterdamse grachten?

A. De Amsterdamse grachten zijn door de mens gemaakt en hun boogvorm weerspiegelt de vorm van het stadscentrum terwijl het zich tot op zekere hoogte naar buiten uitbreidde. De unieke architectuur van de grachtengordel is een weerspiegeling van de economische macht van Amsterdam tijdens de Gouden Eeuw.

Q. Wanneer zijn de Amsterdamse grachten gebouwd?

A. De Amsterdamse grachten zijn grotendeels gebouwd tussen 1585 en 1665.

Q. Waarom staan de huizen langs de Amsterdamse grachten scheef?

A. Huizen gebouwd op houten palen in Amsterdam kunnen door de degradatie van de houten basis naar één kant kantelen.

Q. Is het water van de Amsterdamse grachten schoon?

A. Hoewel het afvalwater van veel van de woonboten direct de grachten in gaat, wordt het kanaalwater elk jaar schoner. Waternet, een overheidsorganisatie, zet zich in om het water zo zuiver mogelijk te houden door vervuilingsbronnen aan te pakken.

Q. Welke evenementen vinden plaats op de Amsterdamse grachten?

A. De Amsterdam City Swim is een van de meest gerenommeerde evenementen die plaatsvinden op de Amsterdamse grachten. Dit liefdadigheidszwemevenement wordt georganiseerd om geld in te zamelen voor de ziekte ALS. Je kunt ook genieten van het Amsterdam Light Festival door een rondvaart te maken en te genieten van de stad vanuit een uniek perspectief.

Q. Waar vindt het Amsterdam City Swim evenement plaats?

A. De Amsterdam City Swim is een jaarlijks terugkerend evenement dat plaatsvindt op het Marineterrein.

Q. Zijn tickets voor rondvaarten online beschikbaar?

A. Ja, je kunt Amsterdam Canal Cruises tickets online kopen.